Berky: de limonadegazeuse uit de Koningstraat

Het is 1935 als Hendrik Berkhuijsen en zijn vrouw Jentje een drankzaak openen aan Koningstraat 68 en erachter ook een gazeusefrabriekje beginnen. Het is dan een van de maar liefst 30 limonadefabrieken die Den Haag rijk is in die tijd. Het vak van limonade maken heeft Hendrik geleerd van zijn pleegvader aan de Beeklaan, die ook een drankwinkel en een gazeusefabriekje had. Aan de Koningstraat maakt de familie Berkhuijsen goed gebruik van de ruimte: boven wonen (met inwonende schoonouders), beneden een winkel, achter het huis de fabriek, en de binnenplaats als plek voor het spoelen en opslaan van de flessen.

Alles met de hand

Het is een echt familiebedrijf. Hendrik en Jentje, maar ook schoonmoeder en de kinderen werken mee. En het is keihard werken, letterlijk de blaren op de handen. Flessen schoonmaken met heet sodawater, spoelen, roeren in de suikeroplossing met essence, flessen vullen en koolzuur toevoegen, etiketten plakken, in kratten zetten, lege flessen sorteren… en in het begin allemaal met de hand. Later komt er een spoelmachine die het werk iets verlicht. Het vullen moet secuur gebeuren, want werken met koolzuur is niet zonder risico. En als het productiewerk gedaan is, wacht de volgende klus: de bestellingen wegbrengen, in zware houten kratten. Het leven van de familie staat helemaal in het teken van de gazeuse.

Stug volhouden

Al vanaf het begin gaan de zaken goed. In 1938 verkoopt het bedrijf 25.000 liter Berky limonadegazeuse. Als de suiker in de oorlog op rantsoen gaat, ligt de productie stil, om daarna weer op volle kracht vooruit te gaan. In de jaren 60 wordt priklimonade nog populairder dan het al was, en Berkhuijsen blijft een klein fabriekje dat stug volhoudt naast de sterk groeiende grote jongens zoals Riedel en Hero.

Verhuizen en doorgaan

In de jaren 70 maken de slechte huizen in de stad plaats voor nieuwbouw van betere kwaliteit. Dit geldt ook voor de Koningstraat, waar Staedion moderne etagewoningen bouwt met winkels in de plint. De stadsvernieuwing maakt dat de Berkhuijsens met hun handel verhuizen naar Groenewegje 135. Het bedrijf wordt min of meer groothandel voor winkels en kantines. Maar zelfs dan blijven ze Berky produceren, totdat Hendrik Berkhuijsen in 1984 op 69-jarige leeftijd met pensioen gaat. Hij kan dan terugkijken op de productie van talloze flessen en flesjes Berky, die bij veel mensen een lach op het gezicht hebben getoverd.

Bron tekst en foto’s: Stichting Haags Industrieel Erfgoed